Zakopiańskim szlakiem niepodległości
11 listopada warto wybrać się na spacer z rodzicami lub dziadkami na Nowy Cmentarz w Zakopanem. Jest tam szczególne miejsce dla nas, dla Polski i Polaków. To zakopiański Panteon Niepodległościowy - Pomnik Legionistów Polskich i obok Pomnik Olgi i Andrzeja Małkowskich. Tu spoczywają na wieki bohaterowie, dla których „wolność i niepodległość były nadrzędnym celem ich życia…”.
![](http://www.sp3zakopane.malopolska.pl/uploads/userfiles/files/1%2826%29.jpg)
Podczas I wojny światowej w naszym mieście nie prowadzono działań wojennych natomiast zorganizowano szpitale dla chorych i rannych żołnierzy. Powstał szpital dla legionistów w Domu Zdrowia Bratniej Pomocy na Ciągłówce ( 80 łóżek) i sanatorium dla legionistów chorych piersiowo w willi „ Dora” przy ul. Chałubińskiego ( 20 łóżek). Część legionistów leczyła się w Sanatorium „ Czerwonego Krzyża” przy ul. Chramcówki ( 800 łóżek). Było ono przeznaczone dla wszystkich żołnierzy c.k. armii austro- węgierskiej. Zmarłych legionistów chowano na cmentarzu w wydzielonej kwaterze.
„Więc znaleźli tu wieczną ostoję ci, których na łoże śmierci bolesna powaliła rana, lub których organizm nie przeniósł trudów marszu i chłodu, głodu i niewygód. Nie na polu bitwy, wśród świstu kul i ryków granatów, lecz wśród białych ścian szpitalnych rozstali się z młodym życiem; a gdy zwłoki ich do ciemnej składano mogiły, nie grały im hołdu dział naszych i wrogów salwy, nie świeciły im łuny pożarne, lecz chór towarzyszy broni ostatnią ich żegnał piosenką…”.
![](http://www.sp3zakopane.malopolska.pl/uploads/userfiles/files/2%2811%29.jpg)
Pomnik Legionistów Polskich tworzą granitowe skały, na których przysiadł orzeł. Pod nim na skalnej ścianie umieszczony jest krzyż. Na tablicach wyryto nazwiska zmarłych legionistów. Są wśród nich generałowie.
![](http://www.sp3zakopane.malopolska.pl/uploads/userfiles/files/3%285%29.jpg)
Andrzej Galica generał brygady, urodzony w góralskiej rodzinie w Białym Dunajcu. To on stworzył formację strzelców podhalańskich, która odegrała ważną rolę w pokonaniu bolszewików w 1920 roku. Dzięki jego staraniom pułki podhalańskie otrzymały umundurowanie wzorowane na góralskim stroju- peleryny i kapelusze z piórami.
![](http://www.sp3zakopane.malopolska.pl/uploads/userfiles/files/5%283%29.jpg)
Mieczysław Boruta- Spiechowicz generał brygady, uczestnik trzech wojen: polsko- bolszewickiej, I i II wojny światowej. Był jednym z współtwórców polskiej Solidarności. Przez ostatnie lata życia mieszkał w Zakopanem. Zmarł w 1985roku, spoczął w Kwaterze Legionistów. Generała żegnało kilka tysięcy rodaków.
O innych osobach spoczywających w zakopiańskiej kwaterze przeczytacie w książce Lesława Dalla „ Kwatera Legionistów Polskich na Nowym Cmentarzu w Zakopanem” , która dostępna jest w naszej szkolnej bibliotece.
Spacerując po zakopiańskim cmentarzu możecie przystanąć przed mogiłą legionistów, pochylić głowę, zapalić symboliczny znicz i oddać hołd wszystkim poległym za ojczyznę.
Żródła:
Dall L.,Kwatera Legionistów Polskich na Nowym Cmentarzu w Zakopanem, Zakopane 2018
Pinkwart M., Zdebski J., Nowy Cmentarz w Zakopanem. Przewodnik biograficzny, Kraków 1988.
Tekst: Joanna Bąk